تعاریف

گفتار اوّل: تعریف مواد مخدر

مخدر در لغت به معنی ماده سست کننده و آنچه که اعصاب را سست و بی‌حس کند اطلاق می‌شود[1] و به طور خاص به ماده‌ای گفته می‌شود که موجب اختلال در حرکات ارادی و عدم تعادل رفتاری و تقویت جسمی در افراد می‌شود. تعریف دیگری که می‌توان از مواد مخدر ارائه نمود: ترکیباتی که کارکرد مغز را به صورت هیجان، افسردگی، رفتار نابهنجار و عصبانیت یا اختلال در قضاوت و شعور تغییر می‌دهد.[2]واژة مخدر در لغت اسم فاعل «خدر» از مصدر تخدیر می‌باشد که دارای معانی متعددی است و این معانی عبارتند از:

1- سستی و خماری و گیجی که بر شرب خمر در ابتدای مصرف عارض می‌گردد.

2- ضعف بینایی و سنگینی چشم به سبب خاشاک و امثال آن.

3- شدت گرما در روز و وزیدن باد در آن و نبودن هیچ‌گونه نسیمی.

کلیه داروهایی که مصرف آن‌ها باعث عادت گردد از نظر فرهنگ عامه مخدر محسوب می‌شود، در حالیکه بسیاری از آن‌ها نه تنها مخدر نیستند بلکه همان‌طور که اشاره شد باعث تغییرات دیگری در مصرف‌کنندگان می‌گردد که در بعضی موارد اثرات متضادی به ظهور می‌رسد. [3]

به عبارت دیگر هر نوع ماده اعتیادآوری که مصرف نابجا و سوء استعمال گردد و وابستگی جسمی یا روانی در فرد ایجاد نماید ماده مخدر تلقی می‌شود.

اداره کل مطالعات و پژوهش‌های ستاد مبارزه با مواد مخدر کشور، مادة مخدر را اینگونه تعریف کرده است:

هر ماده‌ای که استفاده مکرر آن اعتیادآور و مضر باشد و عدم استعمال به موقع آن موجب بروز آثار محرومیت (Syndrome) شود آن را مواد مخدر می‌گویند.

سازمان بهداشت جهانی (WHO)[4] در سال 1982 پیشنهاد کرده است که «دارو یا مادة مخدر در مفهوم کلی آن هر ماده یا ترکیبی از چند ماده شیمیایی است که از جمله موارد مورد نیاز بدن برای بقاء سالم آن به شمار نرفته و مصرف آن‌ها احتمال تغییری در کارکرد بیولوژیکی و حتی ساخت بیولوژیکی بدن را مطرح می‌سازد.»[5]

گفتار دوّم: تعریف مواد روانگردان

مواد روانگردان فرآورده‌های دارویی، شیمیایی و صنعتی هستند که بر روی سیستم اعصاب مرکزی بدن تأثیر می‌گذارند. به عبارت دیگر داروهایی که بر رفتار، هشیاری و یا خلق و خو تأثیرگذارند روان‌گردان نامیده می‌شوند. [6]

بر مبنای کنوانسیون مواد مخدر و روانگردان، 111 مادة روانگردان تحت کنترل این کنوانسیون که در سال 1971 به تصویب رسیده قرار دارند و مواد توهم‌زا، محرک، بی‌حس‌کننده و مواد آرام‌بخش و خواب‌آور را نیز دربرمی‌گیرد.

تعدادی از داروهای شیمیایی که در امر پزشکی کاربرد دارند و برای معالجه و درمان بیماری‌های مختلف جسمی و روانی به‌کار می‌روند با توجه به خصوصیات ترکیبی آن‌ها اعتیادآفرین نیز می‌باشند.

استفادة بدون مجوز پزشکی و بی‌رویه آن‌ها بعضاً همان آثار مواد مخدر را دارند و حتی بعضی هم خطرناک‌تر از مواد مخدر هستند و لذا استفاده از آن‌ها تحت یک نظام کنترل شده قرار گرفته و کنوانسیون‌های بین‌المللی با توصیه سازمان بهداشت جهانی به این امر توجه کافی مبذول داشته و مقرراتی در این زمینه وضع کرده‌اند. [7]

مبحث دوّم: تاریخچه

گفتار اوّل: تاریخچه مواد مخدر

با بررسی آثار مکتوب و لوحه‌های گلی که از سومریان باقی مانده است چنین استنباط می‌شود که سومریان اولین کسانی بودند که تریاک را کشف کردند و علاوه بر اینکه از آن به عنوان یک داروی مسکن استفاده می‌کردند از آن به عنوان یک داروی شادی‌بخش نیز استفاده می‌کردند. علاوه بر سومر اقوام آشور، مصر، یونان و رم نیز تریاک را می‌شناختند و از آن استفاده می‌کردند. برخی مورخین معتقدند که برای اولین بار تریاک از هند به دربار خاقان چین فرستاده شده است. با توجه به مصرف بی‌رویه تریاک در قرون اخیر در چین به نظر می‌رسد که در چین کهن مصرف تریاک رواج داشته[8] و چینی‌ها اولین مردمی بودند که با تریاک آشنایی داشتند.

در مصر باستان نیز خشخاش کشت می‌شد راجع به مصرف تریاک در کتاب سینوهه پزشک مخصوص فرعون که 1350 سال قبل از میلاد نوشته شده چنین آمده است که قرار بود دندان پادشاه بابل را بکشند. دیورابوریاش که پادشاه مصر بود سینوهه را احضار کرد و سینوهه قبل از کشیدن دندان وی قدری تریاک وارد رگ او کرد و اطباء دیگر که حضور داشتند از او پرسیدند که چه شد که پادشاه احساس درد شدید نکرد؟ سینوهه گفت: دارویی که من وارد رگ او کردم دارای خاصیت از بین بردن درد و یکی از داروهای درجه اوّل مصر است و این گیاه هرگونه درد را از بین می‌برد.

اطباء یونانی نیز ترکیباتی از تریاک را برای بیماری‌های مختلف جسمی و روانی تجویز می‌کردند. یونانی‌ها تریاک را اپیوم نامیده و اطباء بزرگی نظیر سقراط ترکیباتی از تریاک را برای بیماری‌های مختلف جسمی و روانی تجویز می‌کردند و سابقه استفاده از مواد مخدر در یونان بیشتر جنبه مصرف طبی داشته و اعتیاد ابعاد وسیعی نداشت.

در اروپا، مجارستان اوّلین کشور اروپای شرقی است که با خشخاش آشنا شد و گیاه‌شناسان این کشور هزار و دویست سال قبل از میلاد مسیح آن را می‌شناختند.

در شبه جزیرة عربستان، پزشکان عرب بعد از گشوده شدن کشورهای مختلف به وسیله نیروهای مسلمان در سراسر دنیای آن زمان استفاده از تریاک را گسترش دادند.

با شروع انقلاب صنعتی و بسط تجارت و ارتباط و از همه مهم‌تر نیاز صنایع نو یا انقلاب صنعتی به سرمایه روند جدیدی در مسایل مختلف جهانی آغاز شد در این میان تریاک نیز نقش تازه‌ای پیدا کرد. این ماده در کنار سایر ترفندهای استعماری به عنوان وسیله‌ای برای جذب سرمایه‌های کشورهای جهان سوم و نابودی فرهنگ و اقتصاد ملّی کشورها مورد مبادله کلان قرار گرفت.

سابقه دیرین استعمال مواد مخدر در ایران و بسیاری از کشورهای آسیایی به هزاران سال قبل می‌رسد. حشیش به صور گوناگون به طور استنشاقی یا خوراکی خالص و یا مخلوط با مواد دیگر مصرف می‌شده است. خوردن جوشانده گز خشخاش نیز به عنوان دارو تا سال‌های اخیر ادامه داشته است. گیاهانی که تریاک و حشیش از آن‌ها به دست می‌آیند از گیاهان بومی ایران بوده‌اند. به نظر می‌رسد اقوام ساکن فلات ایران با خواص روانگردان و دارویی این مواد آشنایی داشته‌اند. برای مثال طبق نوشته هرودوت، سکاها که از اقوام آریایی بودند از نوعی حمام بخار بنگ (حشیش) به عنوان جزئی از مراسم عزاداری استفاده می‌کردند.

اکثر مؤلفین اشاعه تریاک به عنوان داروی مخدر در ایران را از زمان شکست ساسانیان به بعد می‌دانند، لکن حتّی پس از ظهور اسلام و تا قرون بعد از آن هم ایرانیان دچار مشکلات ناشی از مصرف تریاک شدند. [9]

قدیمی‌ترین اسنادی که به مسئله اعتیاد و مصرف تریاک اشاره دارد، نوشته‌های مورخینی است که از زمان غزنویان به بعد مسئله استفاده از تریاک را ثبت کردند. بعضی از نویسندگان استعمال تریاک را ره‌آورد لشگریان چنگیز مغول یا سوغات لشکرکشی نادرشاه به هندوستان یا انگلیس به دست زمامداران صفویه می‌دانند ولی به احتمال قریب به یقین اعتیاد از حدود هزار سال پیش به صورت محدود در ایران وجود داشته و دانشمندان و پزشکانی چون ابوبکر محمّد زکریای رازی و ابن سینا از جمله اوّلین کسانی بوده‌اند که به خواص دارویی تریاک آشنا بوده‌اند در دوره صفویه تریاک‌خواری شیوع پیدا کرد تا حدّی که بعضی از پادشاهان این سلسله معتاد بودند.

با توجّه به مطالبی که قبلاً ذکر شد نمی‌توان گفت مصرف مواد مخدر مثل تریاک و حشیش از این دوران شروع شده است ولی مدارکی در دست است که اشاعه اعتیاد در این دوره به خاطر امنیت و رفاهی که پیدا شده بود بیشتر از ادوار گذشته است. [10]

تریاک خوردن در میان ایرانیان از آغاز دولت صفوی معمول شد. بسیاری از درباریان و سرداران سپاه به خوردن این مواد معتاد بودند. در زمان شاه طهماسب اوّل خوردن تریاک به قدری میان شاهزادگان و سران دولت رواج داشت که همیشه مقدار زیادی از آن در انبارهای شاهی موجود بود و در زمان شاه طهماسب دوّم اعتیاد چنان بالا گرفت که همیشه مقداری تریاک از خاک عثمانی وارد می‌گردید. [11]

در زمان سلطنت قاجاریه، کشیدن تریاک یکی از وسایل تجمل دربار بود و به دلیل گرانی قیمت و کمیاب بودن مورد استفاده طبقات ثروتمند و اشراف بود. ایادی انگلیس مردم را به کشیدن تریاک تشویق می‌کردند و سیاست سلطه‌گری انگلیسی که مبتنی بر معتاد نمودن اتباع کشورهای بی‌دفاع بود، تقلید کشورهای استعمارگر قرار گرفت و تعداد بی‌شماری از مردم کشورهای زیر سلطه آنان نیز به بلای خانمان‌سوز اعتیاد و خطر جدّی این بلای خانمان‌سوز مبتلا گردیدند.

گفتار دوّم: تاریخچه مواد روان‌گردان

اکس‌تیسی روانگردانی نود ساله می‌باشد که فرمول اصلی این دارو متیلن دی‌اکسی مت آمفتامین با علامت اختصاری MDMA می‌باشد که در سال 1914 توسط آلمانی‌ها به عنوان سرکوب‌کننده اشتیاق برای مصرف داروها تولید و در جلسات روانکاوی و روان‌درمانی بیماران روانی مورد استفاده قرار می‌گرفت.

در دهه 1950 نظامیان آمریکا آن را به صورت دارویی مرکب مورد آزمایش قرار دادند و در دهه 1960 مصرف وسیع آن توسط انسان‌ها آغاز گردید و تا سال 1985 به دلیل توانایی MDMA در ایجاد روابط گرم و صمیمی پزشکان و متخصصان، آن را به عنوان درمان کننده بیماران روانی مورد استفاده قرار می‌دادند. این دارو به‌طور معمول از طریق خوراکی به مقدار 100 تا 150 میلی‌گرم مصرف و اثرات اوّلیه بین 20 تا 40 دقیقه پس از مصرف تجویز می‌شود و در 2 تا 4 ساعت پس از مصرف به مرحله اوج می‌رسد.

MDMA با تأثیر بر نرون‌های حاوی سروتونین و آکون‌ها باعث اختلال در حواس شده و آثاری چون تغییر در ادراک زمانی، تغییر در ادراک بینایی، تغییرات گفتاری، کاهش دفاعی بدن و … را تا 2 تا 4 دقیقه پس از مصرف ایجاد می‌کند و در ادامه باعث کاهش خواب، کاهش توان و تمایل به انجام کارهای فکری و بدنی، خستگی و … می‌شود.

توطئه‌گران غربی به سرکردگی آمریکا با حضور طالبان در افغانستان و ایجاد چهره‌ای ناخوشایند از اسلام در ادامه میزان تولید مواد مخدر در افغانستان را روز به روز افزایش دادند تا اینکه این میزان در سال 1999 بالغ بر 4500 تن گردید. در سال 2000 نیز بر اساس نقشه از پیش طراحی شده تولید در افغانستان توسط طالبان ممنوع اعلام شد و تولید 4500 تنی سال قبل ناگهان به 280 تن کاهش یافت. لذا از همان سال یعنی سال 2000 ورود و مصرف قرص‌های روانگردان اکس‌تیسی در کشور ایران رواج بیشتری یافت و این تولیدات دنیای غرب وارد کشور شد. نکته جالب اینکه در سال 2001 با توجه به اینکه بهره‌ای بنام طالبان دیگر خوشایند جامعه نبود و مأموریت آن هم به اتمام رسیده بود با اجرای نقشه 11 سپتامبر این مهره جای خود را به نظامیان آمریکائی داد تا با حضور در افغانستان ضمن افزایش تولید مواد افیونی نظارتی مستقیم بر ورود قرص‌های روانگردان و مواد افیونی به کشور جمهوری اسلامی ایران بر عهده بگیرند.

اکس تیسی از سال 2001 بر اساس توطئه غربیان به سرکردگی آمریکا با تحولاتی که توسط گروه طالبان در منطقه علی‌الخصوص افغانستان ایجاد شد رواج یافت و در بین جامعه و مخصوصاً نسل جوان مصرف‌کنندگانی را جذب نمود.

متیلن دیوکسی مت آمفتامین MDMA که به عنوان اکس‌تیسی، آدام، XTC، E و X هم شناخته می‌شود، شبه آمفتامین مصنوعی است با خواص توهم‌زایی و تحریک‌کنندگی. این دارو که دارای خواص و اثرات مخرب کم‌نظیری است از تولید و مصرف آن در جولای 1985 غیرقانونی اعلام گردید ولی در سال‌های اخیر مصرف آن به‌طور روز‌افزون در سراسر جهان رواج یافته است و شاید بتوان گفت مهمترین اثر مصرف ترکیبی آن با سایر داروها ایجاد احساسات عمقی و پایدار در دلبستگی و پیوستگی می‌باشد.

بر اساس آمار در جهان در فاصله سال‌های 1998 تا 1999 مرگ ناشی از مصرف قرص‌های اکستازی حدود 400 درصد افزایش یافته است. همچنین از سال 1996 تا 1999 بیمارستان‌های سراسر جهان با 90 برابر افزایش شمار مسمومیت با قرص‌های اکستازی مواجه شده‌اند. [12]

در حال حاضر، این قرص‌ها در شکل‌های مختلف و با اسامی مختلف از جمله نام کمپانی‌های ماشین‌سازی، ادیان آسمانی و نهادهای گروه‌های موسیقی مختلف در داخل کشور توزیع می‌گردد و نوع جدید آن نیز در حال تولید و عرضه به بازار است که مصرف آن معادل خوردن چندین قرص خواب‌آور در یک لحظه است و فرد را گاهی تا مرز یک هفته نیز به خواب فرو می‌برد.

از انقباض رگ‌های ماهیچه، کاهش قدرت دفاعی بدن و کاهش بینایی چشم و حتی کوری گرفته تا مرگ، مسمومیت و اختلال حواس همگی از آثار سوء استفاده از این قرص‌ها هستند. جالب اینکه در میان تمام تأثیرات این قرص‌ها بر سیستم‌های گوارشی یا دفاعی و گردش خون بدن، هیچ تأثیر مثبتی دیده نمی‌شود و جالب‌تر اینکه با وجود تمام این مشکلات که در دراز مدت، فرد را دچار احساس پوچی و تباهی می‌کند و در اکثر موارد، باعث خودکشی یا خودسوزی نیز می‌شود. هنوز جوانانی هستند که به این تولید ضد فرهنگی و ضد انسانی نازیست‌های آلمانی پاسخ مثبت می‌دهند و برای همیشه به تباهی خود منجر می‌شوند.

گفته می‌شود تمایل فرد به شنیدن آهنگ‌های عجیب و با صداهای گوشخراش و انجام حرکت دایم سر و گردن به صورت سریع و تند، شاید از اثرات موضعی استفاده از قرص‌های روانگردان باشد.

اکستازی و مواد روانگردان تاریخچه‌ای به قدمت مواد مخدر در ایران ندارند و قابل تغییر و تنوع شکلی هستند به عنوان مثال اکستازی در عرض 2 سال در ایران 200 نوع بود الآن تبدیل به بیش از 1500 نوع شده است و تنوع شکلی پیدا کرده است. [13]

مبحث سوم: اقسام مواد مخدر و روانگردان

بر اساس دیدگاه‌های مختلف، تقسیم‌بندی‌های گوناگونی به عمل آمده است و هر کدام از جنبه خاص به این تقسیم‌بندی مبادرت نموده‌اند. مثلاً از دیدگاه قانونی و از حیث اشتراک در میزان مجازات، مواد افیونی و حشیش و مشابه آن را در یک گروه و سایر ادویه مخدره را در گروهی دیگر قرار داده‌اند. از دیدگاه پزشکی هم بر اساس اشتراک در نوع و اثر این مواد قائل به تقسیماتی شده‌اند از جمله مواد مسکّن، خواب‌آورها، آرامبخش‌ها، مواد محرک و مواد دلیریوم‌زا. [14]

گفتار اوّل: اقسام مواد مخدر

الف) تریاک:

این مادة مخدر که از قدیم‌الایام در بین سایر مواد مخدر معروفیت بیشتری دارد، از شیره خشک شده تخمدان نارس گیاه کوکنار (خشخاش) به دست می‌آید.

تریاک ابتدا خمیری شکل بوده ولی بعد در اثر مجاورت هوا سخت می‌گردد و رنگ آن حالت خمیری قهوه‌ای تیره است ولی پس از خشک شدن رنگ آن بازتر می‌شود. تریاک بوی مخصوصی داشته و مزه آن بسیار تلخ است.[15]

کشیدن تریاک در کشورهای مختلف شرق به طرق مختلف انجام می‌گیرد ولی عموماً اساس آن‌ها یکی است. به این ترتیب که حبه‌های کوچک تریاک را با سوزن یا وسیله دیگری در برابر آتش قرار می‌دهند که بسوزد و دود آن را از سوراخی که در پیپ‌های مختلف‌الشکل تعبیه می‌گردد با دهان فرو می‌کشند. ماده فعال تریاک سولفات مرفین است. در بین معتادان حرفه‌ای خوردن تریاک به صورت ترکیب با چای و قهوه و حبه‌های ریز یا تزریق زیرجلدی مشاهده می‌شود و ماده‌ای که از سوزاندن تریاک به هر نحوی به دست آید، با هر درجه مرفین که باشد سوخته تریاک گویند.

ب) مرفین:

مرفین از تریاک استخراج می‌شود و یا مستقیماً از ساقه خشخاش به دست می‌آید و به صورت پودری کریستالی به رنگ قهوه‌ای روشن و یا سفید می‌باشد و ذرات آن در زیر ذره‌بین شبیه کریستال‌های سوزنی است. مرفین آلکالوئیدی از تریاک بوده و معمولاً به صورت سولفات مرفین مصرف می‌شود.[16] از هر 10 کیلوگرم تریاک حدود یک کیلو مرفین تهیه می‌گردد. عنصر اصلی تریاک که خاصیت تدخیری به آن می‌دهد در واقع همین مرفین است که در لابراتوارهای مجهز به طرق شیمیایی به دست می‌آید.

مرفین عموماً به صورت تزریق زیرجلدی استعمال می‌شود. مصرف عمده مرفین در کشورهای اروپایی و عمدتاً برای تهیه هروئین از آن می‌باشد.

از نظر دارویی، ضد درد بوده و با اثرات رخوت‌زایی که بر روی مغز دارد، باعث کنترل دردهای شدید می‌شود و به همین خاطر مصرف مجاز آن فقط در بیمارستان‌ها می‌باشد.

ج) هروئین:

هروئین از کلمه هیروس یا هیرو به معنی مرد قهرمان گرفته شده است. هروئین یکی از ترکیبات مرفین می‌باشد که با عمل استیلاسیون به دست می‌آید. این ماده به رنگ سفید مایل به کرم دارای طعمی تلخ و بی‌بو است که پس از مدتی نگهداری بوی ترشی و سرکه می‌دهد. هروئین، قوی‌ترین و مخرب‌ترین مادة مخدر دنیا به شمار می‌آید که در سال 1874 توسط یک دانشمند انگلیسی ساخته شد. هروئین از طریق کشیدن از راه مجاری تنفسی، تزریق داخل رگ‌ها و تزریق زیرجلدی استعمال می‌شود. مصرف هروئین از طریق مجاری تنفسی با زرورق به این صورت است که لبه زرورق سیگار یا هر نوع زرورق دیگر را به طرفی که از جنس کاغذ است تا می‌کنند و با آن یک لوله می‌سازند، سپس هروئین را که معمولاً حدود 5 سانتی‌متر است روی سطح زرورق دیگری می‌ریزند و یک تکه مقوای بریده و نازک را به صورت چوب کبریت درآورده پس از آتش زدن روی زرورق گرفته سپس دود حاصله را از دهان استنشاق می‌کنند.

در استعمال تزریقی، ابتدا معتادان از رگ‌هایی که جلوی ساعد دست‌ها نمایان است استفاده کرده، پس از آنکه مدت طولانی از تزریق نقاط مختلف دست‌ها گذشت و دیگر این نقاط جوابگو نبود نوبت به پشت دست، ساق پا، گردن و در نهایت بیضه‌ها می‌رسد.

د) متادون:

یک مادة مخدر مصنوعی است که در جنگ جهانی دوم به علت کمبود مرفین برای تسکین مجروحین به وسیلة آلمانی‌ها ساخته شد. در حقیقت متادون یک داروی برطرف کننده درد است که برای تسکین سرفه هم از آن استفاده می‌کنند. گرچه متادون خود یک ماده اعتیاد آورنده قوی است ولی به عنوان یک داروی پزشکی برای ترک و معالجه معتادان به تریاک، هروئین و مرفین از آن استفاده می‌کنند. اثرات دارویی آن تا حدی شبیه به مرفین است، با این تفاوت که پس از مصرف، مدّت بیشتری طول می‌کشد تا اثرات آن ظاهر شود و به مدّت طولانی‌تر در بدن باقی می‌ماند.

هـ) کوکائین:

یکی از مواد مخدر توان‌افزای طبیعی می‌باشد که از برگ کوکا تهیه می‌شود. کشورهای بولیوی، کلمبیا و پرو بزرگترین محل رشد و نمو کوکا به شمار می‌روند. نخستین بار بومیان کشور پرو از برگ این درخت برای تسکین درد و رفع خستگی استفاده نمودند. کوکائین مادة مؤثر رگ‌برگ‌های این گیاه است که به اری‌تاکسیلین شهرت دارد. رنگ آن سفید شفاف و همانند کریستال ریز می‌باشد و با مختصر تکانی بلورهای ریزان بر روی هم می‌غلتند. این ماده یک ضد درد موضعی بسیار قوی است. از پوست و مخاط بینی هم جذب می‌شود. گرد کوکائین از راه بینی استنشاق و یا در رگ تزریق می‌شود که خاصیت آن، ایجاد نیرو و هیجان می‌باشد و استعمال زیاد آن موجب جنون، افزایش فشار خون و ضربان قلب، درجه حرارت بدن، کم اشتهایی و سنگ‌کوب می‌شود.

و) حشیش:

ماده‌ای به رنگ سبز تیره و گاهی قهوه‌ای مایل به سبز شبیه حنا که از گل، برگ و ساقه گیاه شاهدانه مؤنث و از ترشحات چسبنده آن‌ها به صورت صمغ بدست می‌آید. حشیش حاوی ماده‌های شیمیایی بنام T.H.C (تترا هیدروکانابینول) است که مادة مؤثر آن به شمار می‌رود. حشیش در طبقه‌بندی مواد مخدر، جزء مواد توهم‌زای طبیعی می‌باشد. آثار مصرف حشیش تغییر در درک رنگ و صدا، افزایش اشتهای کاذب، تند شدن ضربان قلب، قرمزی چشم‌، اختلال حافظه، گیجی، به همخوردگی تعادل حرکتی، علائم روانی شدید می‌باشد.

ز) ماری جوانا:[17]

در آمریکا برگ‌ها و گل‌های شاهدانه آمریکایی را خشک می‌کنند و از آن توتون سبز رنگی به دست می‌آورند که همان ماری‌جواناست. چون این توتون خیلی زبر است برای پیچیدن آن از چندین دور کاغذهای سفید یا قهوه‌ای رنگ استفاده می‌کنند و آن را ریفر می‌نامند. مشتقات آن را به صورت دسته‌جمعی در محل‌هایی بنام تیهاد تدخین می‌کنند. این سیگار به کندی می‌سوزد و خیلی زود خاموش می‌گردد، به همین دلیل معتادان با پک‌های سریع و دسته‌جمعی مانع خاموش شدن آن می‌شوند و برای اینکه از این سیگار استفاده کامل بشود در اماکن سربسته استعمال می‌گردد.

در آخر این مبحث جا دارد از مادة مخدر جدید دیگری به نام برنز و نخ که در چند سال اخیر وارد بازار شده، و بنا به گفتة کارشناسان هنوز اطلاعات دقیقی از ترکیبات شیمیائی این مواد در دست نیست توضیحاتی بیان نمایم.

ح) نخ:

این ماده را گروهی جزء دسته مواد مخدر و گروهی دیگر آن را جزء مواد محرک و روان‌گردان می‌دانند. این ماده حدود 3 سال قبل وارد کشور شد، هدف از ساخت این مواد به نظر می‌آید این بوده که مشکل چند موادی بودن معتادان را حل کنند زیرا که هم تأثیر مخدرات (گروه مرفین) را داراست و هم تأثیرات مواد روانگردان را به دنبال دارد امّا هنوز بعد از این مدّت نتوانسته است با وجود مصرف‌کنندگان بی‌شماری که در کشور هست جائی برای خود در بین قاچاقچیان و مصرف کنندگان پیدا کند. این ماده به صورت نخ شمع در اندازه‌های 10 سانتی‌متری می‌باشد و بالاترین قیمت را در بین دیگر مواد مخدر به خود اختصاص داده است و شاید مهمترین دلیل کمبود آن در بین مصرف کنندگان و بی‌تفاوتی آن‌ها به این ماده همین قیمت بالای این ماده است. طریقه مصرف آن به این صورت است که یک سر این نخ را با شعله بسیار کم روشن کرده و پس از سوختن مقداری از آن شعله را خاموش کرده و دود حاصل از آن را به صورت مشامی به داخل بینی می‌کشند که سریع‌ترین تأثیر را بر روی فرد بین موادهای دیگر می‌گذارد و در مدت زمان کم اگر فرد مصرف این مواد را ادامه دهد جسم او کاملاً نحیف شده و دستگاه عصبی بدن را تا 50% مختل می‌کند. اعتیاد به این ماده هیچ راه درمانی برای سالم شدن دوباره بدن و روح و روان ندارد. فرد معتاد یا باید همچنان به مصرف خود ادامه دهد تا بمیرد یا قطع مصرف کند و مثل یک شخصی که دچار قطع نخاع شده به زندگی ادامه دهد.

طریقه دیگر مصرف نخ، پیچاندن آن به دور سیگار است که پس از روشن کردن سیگار شروع به کشیدن می‌کنند و شیوه استعمال مادة مخدر برنز روی یخ تبخیر و پس از آن استنشاق می‌شود و نخ نیز با خراش روی پوست جذب بدن افراد می‌باشد. [18]

گفتار دوّم: اقسام مواد روانگردان

الف) اپیوئیدها و ضداضطراب‌ها.

ب) محرک‌ها و توهم‌زا:

1- محرک‌ها

2- توهم‌زا

ج) حلال‌های ارگانیک.

متن بالا تکه ای از این پایان نامه بود برای دانلود متن کامل با فرمت ورد می توانید روی این لینک کلیک کنید